نام زیبای محمد (ص) دل ها را تسخیر و جان ها را در نشاط خاطر و وجد وافر قرار می‌دهد. گرچه سفیران الهی و پیامبران آسمانی، ترجمان اسما و صفات الهی اند.
جایگاه ممتاز حبیب الله نسبت به سایر انبیا که با القاب والای صفی الله، نبی الله، خلیل الله، کلیم الله، روح الله و... ستوده شده اند، جدا بوده بلکه همگان در سایه قرب او به قرب حق مقرب اند تا آنجا که خدایش فرمود: من اطاع الرسول فقد اطاع الله (1) و نیز حضرتش فرمود: من رافی فقد رای الحق (2)
اقیانوس بی انتها و ناپیدای کرانه وجود او به حدی وسیع است که کمالش را شماره نشاید و به عمق وجودش معرفت ناید، او نشانگر معنای لیس کمثله شی (3) و نمایانگر (مفهوم) یکن له کفوا احد (4) است.
پیامبر مکرم اسلام نقطه عطفی است که آغاز خلقت را به انجام آفرینش متصل می‌کند زیرا از نبوت حضرت آدم (ع) تا وجود مقدس خود آن حضرت که خاتم است به لحاظ جریان نبوت و رسالت و از آن نقطه تا پایان عالم را با وجود عترت که سلاله اویند نظام بخشیده و سامان می‌دهد. باید دانست که تمام خیرات و برکات عالم هستی طفیل وجود اوست. هیچ خیری و کمالی به هیچ موجودی نمی رسد مگر در پرتو آن شمس فروزنده و آن ماه تابنده.
خداوند متعال همواره نام و یاد او را در کنار نام و یاد خود رفیع گردانیده: و رفعنالک ذکرک (5) و با سوگند به جان رسول الله (ص) و لعمرک (6) و توصیف او به صاحب اخلاق عظیم انک لعلی خلق عظیم (7) و ارسال او به عنوان سفیر رحمت مطلقه الهی برای همه جهانیان و ماارسلناک الا رحمه للعالمین (8) و عطای شرح صدر الم نشرح لک صدرک (9) و برخورداری از بهترین نوع طهارت انسانی و الهی و ده ها و صد ها عناوین عمده و عظیم همه مومنان و ملائک را با خود همراه کرده و همگان را به درود و سلام و تحیات نسبت به او فراخوانده است: ان الله و ملائکه یصلون علی النبی یا ایهاالذین امنوا صلوا علیه و سلموا تسلیما (10)

غار حرا، گویای اسرار و حوادث
غار حرا در اطراف مکه مکرمه گویای اسرار وحوادثی از آشنای صمیمی خود حضرت محمد امین (ص) است چرا که سال ها عبادتگاه او بود و در 27 ماه رجب در چهلمین سال از عمر مبارکش مهبط وحی امین الهی قرار گرفت تا حضرتش به رسالت مبعوث گردد. او مبعوث شد تا رسالتی جهانی را برای برقراری توحید و یگانه پرستی، عدالت و برابری، فضیلت و انسانیت اعلام کند و با شرک و بت پرستی، ظلم و بیدادگری، جهل و عصبیت به مبارزه برخیزد. در آن روز آفتاب نبوت از افق حجاز تابیدن گرفت و اولین پیام الهی که همانا پیامی فرهنگی بود برای بشریت فرود آمد. بخوان به نام پروردگارت همان که تو را آفرید. همان که انسان را از نطفه ای ناچیز آفرید. اما از سوی لطف و کرم به او قلم و آموختن ارزانی داشت و به او چیزهایی آموخت که نمی دانست. از این روست که هر سال این روز گرامی را جشن می گیریم و نعمت نبوتش را شکر می گزاریم.
جشن هایی که به نام مقدس این مرد بزرگوار بر پا می‌شود نه برای زنده نگاه داشتن نام نیک اوست که نام او را خدا زنده نگه داشته و تا جهان هست جاویدان است و نه برای رسیدن به مقام مقدس اوست که رسیدن به آن مقام با کوشش و اهتمام و تشکیل جشن ها و مانند آنها صورت نگیرد بلکه برای زنده نگاه داشتن آیین مقدس اوست که به وسیله این جشن ها پیروان او مواظب رفتار و کردار خود شده و مایه خشنودی خدا و انگیزه ترقی و تعالی و بالاخره زنده ماندن ملت اسلام شوند.

ترسیم محیط زندگانی پیامبر
آن وجود مقدس در محیطی زندگانی کرد که اصلا واژه های خدا، پیغمبر، دین، شریعت، آیین، اخلاق، انسانیت، تمدن، نیکی، برادری و کشورداری و استقلال و مانند آنها از قاموس آن محیط محو و نابود شده بود و بت پرستی، آدم کشی، دختران را زنده به کور کردن، غارتگری، چپاول، اجحاف، ستمگری، نفاق، کفر و پریشانی و بالاخره تمام شئون بربریت و مراتب وحشی گری سر تا سر آن محیط را فرا گرفته بود. چهل سال در چنان محیطی و میان چنین ملتی با قلب پاک و کردار و گفتار تابناک مراحل زندگی خود را پیموده و به هیچ وجه ولو یک مرتبه هم آلوده به آن اعمال ناپسندیده نگردیده و تحت تاثیر محیط قرار نگرفت. سابقه بدی برای خود مهیا نکرد و همواره دارای روح بزرگ و فکر عالی و نظر صائب بود.

روح مبعث، دستور تعلیم و جنبش قلم
روح مبعث همان چند آیه اول سوره علق است که دستور تعلیم و به دست گرفتن قلم است. اگر به تعلیم و تربیت عموم شروع کردیم و قلم به دست گرفتیم آن وقت مردم رشید و دین فهمی هستیم. فقط کتاب آسمانی ماست که به قلم سوگند یاد کرده و اول جنبش را از قلم شروع کرده و قلم را به دست دنیا داده، فقط اولیای دین ما گفته اند نوک قلم نویسندگان حق بر شمشیر مجاهدین و مرکب علما بر خون شهدا فضلیت دارد. باید برای این نعمت شکرگزاری کنیم و معنای شکر نعمت بجا و به موقع به کار بردن نعمت است. نعمت قلم برای تعلیم و تربیت مردم و دفع ظلم و تشویق به کارهای نیک و انتقاد از بدی ها است. تملق ها و ستایش ها و اهانت های بی مورد که موجب غرور بعضی و دلسردی بعضی دیگر شود و ترویج فحشا به نام ها و عناوین مختلف که توده را به ضعف نفس و جسم و نسل دچار نماید و جامعه را به طرف اضمحلال و فنا سوق دهد توهین به مقام قلم است. مرحوم طالقانی معتقد است مراعات نکردن شان و حرمت قلم موجب رسوایی دنیا و غضب خدا و نفرین آیندگان خواهد شد. آیا هیچ مسئولیتی سنگین تر از این تصور می‌شود؟ آیا هیچ گناهی این اندازه آثار شوم در بر دارد؟ خداوند همه ما نویسندگان را از لغزش زبان و دست و قلم وقدم حفظ کند.

مفهوم بعث از دیدگاه علامه بزرگوار جوادی آملی
معظم له در کتاب پیامبر رحمت در خصوص تشریح واژه بعث چنین اظهارنظر فرموده اند: بعث گاهی به زنده نمودن مرده یا بیدار کردن خفته است. و الموتی یبعثهم الله(11) و هوالذی یتوفاکم بالیل و یعلم ماجرحتم بالنهار ثم یبعثکم فیه (12) و زمانی به فرستادن کسی است که به عنوان خلیفه پروردگار مرده ها و خوابیده ها را زنده یا بیدار نماید. ماموریت اساسی پیامبران بویژه پیامبر اعظم (ص) احیای گروهی و ایقاظ گروه دیگر است. حیات جامعه بشری به علم صائب و بیداری آن به عمل صالح است و آن حضرت با تعلیم کتاب و حکمت از یک سو و تزکیه نفوس از سوی دیگر امت را حی بن یقظان خواهد کرد مگر فرسوده های جاهلیت که مقهور ولکن کره الله انبعاثهم (13) بوه و از صحنه بشری بیرون رفته باشند.

حقیقت رسول اکرم (ص)
حقیقت رسول اکرم (ص) از دیدگاه بزرگان همان حقیقت قرآن است و معرفت حقیقت قرآن میسور افراد متعارف نیست. شناخت رسول اکرم(ص) نیز برای همگان میسر نیست با این تفاوت که افراد ضعیف الایمان گوشه ای از حقیقت نبوت را ادراک می‌کنند و به آن مومن می شوند ولی فرو رفتگان در چاه طبیعت هرگز حقیقت رسالت را نمی بینند لذا به آن کفر می ورزند.
علامه بزرگوار آیت الله جوادی آملی پیامبر اکرم (ص) را به دلیل آنکه به ام الکتاب (قرآن) رسیده است انسان کامل می داند و معتقد است وجود مبارک و نازنین حضرتش از نشئه طبیعت و زمان بالا آمده است پس هم بر لبه ماضی پا می گذارد و هم بر لبه مستقبل. یعنی به جایی می رسد که زمان زیر پای اوست از این رو هم از گذشته باخبر است و هم از آینده آگاه (14) و در حقیقت رسول خدا (ص) فائق بر زمان است.

بعثت سرچشمه تمدن و فرهنگ
بعثت رسول اکرم (ص) آغاز و اصل اسلام و مایه کلیه حرکت های اسلامی و سرچشمه تمدن و فرهنگ گسترده اسلام و به وجود آورنده امت واحده اسلامی است و از این لحاظ هیچ حرکتی را نمی توان با آن مقایسه کرد بلکه کلیه نهضت های علمی و فرهنگی و سیاسی در تاریخ اسلام که در جهت بسط و نشر اسلام بوده و همه ناشی از آن حرکت الهی و آسمانی است و همه خیرات و برکات و مواهب عالم اسلام و مفاخر مسلمین از آن دعوت حق الهام گرفته و خواهد گرفت.

جان کلام
بعثت، انقلاب بزرگ بر ضد جهل، گمراهی، فساد و تباهی است. و سزاوار منت گذاری خداوند و در بر دارنده حکمت و تربیت است. و از دیگر سو پس از قرن ها تحقیق و بررسی درباره مسائل دینی هنوز پرده از اسرار بسیاری از آنها برداشته نشده است که از جمله آنها اسرار نهفته نبوت و بعثت است. امید که با قیام قائم آل محمد (ص) این اسرار هویدا گردد.

پی نوشتها:
-1 بحارالانوار، ج30، ص 355
-2 همان، ج 58، ص 234
-3 سوره شوری / 11
-4 سوره توحید / 4
-5 سوره انشراح / 4
-6 سوره فجر / 72
-7 سوره قلم / 4
-8 سوره انبیا / 107
-9 سوره انشراح / 1
-10 سوره احزاب / 56
-11 سوره انعام / 36
-12 سوره انعام / 60
-13 سوره توبه / 46
-14 پیامبر رحمت، ص 138-127